Tie-Rot (Tayrot) Aynası

Tie-Rot Aynası, Türkçe’deki adıyla Tayrot aynası Tie-Rot elemanıdır ve malzeme olarak çelik saçtan üretilerek kullanılmaktadır. Tayrot aynasının işlevi, Tayrot somununun uygulayacağı baskıyı arttırmayı ve dağılmasını sağlamaktır. Böylelikle gerekli olan düzen ve denge elde edilmiş olunur. Tayrot aynalarının, somunların baskılarını artırmak ve dağıtarak dengelemek adına kullanıldığından son derece faydalı bir tayrot elemanı olduğu bilinir. Tayrot aynalarının; bir diğer adıyla saplama aynalarının, kalıpların sökülme işlemi esnasında ve kalıplar çıkartıldıktan sonra düşmemeleri, kaybolmamaları adına istenildiği takdirde kalıplara sabitlenmesini, sıkıca tutturulmasını sağlayan çivi ve vida girişlerine sahiptir.

Tie-Rot betonun kolon ve perde duvar kalıplarına yerleşimi sırasında kalıpların sabit ve ayarlandığı şekilde kalmasını; kalıpların açma, şişme veya patlama durumlarının meydana gelmemesini sağlar. Beton dökümü sırasında kalıplarda bozulma, açılma gibi durumlar yaşanması istenmez ve bu nedenle buna benzer durumlarda da Tie-Rot kullanılır. Açılan kalıptan zemine dökülen betonun temizlenmesi ve istenilen şekilde dökümü yapılmayan kolon ve perdenin tıraşlanması, tamir harcı ile düzgün bir hale getirilmesi gerekir.

Sonradan yapılacak işlemler imalatın kalitesini bozacağı gibi fazladan malzeme ve işçilik masrafına yol açacaktır. Bu gibi olumsuz durumların önüne geçmek için tayrot kullanılır. Kalıplara yerleştirilen ve titreşim etkisi uygulanan betonun oluşturacağı basınç Tie-Rot tarafından karşılanmaktadır. Tayrot kullanımının çeşitli avantajları bulunmaktadır. Bunları aşağıdaki gibi listelemek mümkündür.

Tayrot Kullanımı

Kalıpların etrafına destekleyici kuşaklar ve gerekli olması halinde payandalar yapılmaktadır. İki adet 10 x 10 yatay destek kuşak arasından karşılıklı olacak şekilde Tie-Rot mili geçirilir. Bunu yapmak için kalıpların her iki taraftan da aynı hizada delinmesi gerekir. İki kalıbın arasından tayrot milinin geçirilmesi esnasında tayrot borusu ve tayrot başlığı kalıp içerisinde kalır. Böylelikle de beton prizini alıp kalıpların sökümünde malzemenin çıkması kolay olur. Tie-Rot borusu olmazsa, tayrot milinin çıkarılması da maalesef mümkün olmaz.

Tayrot Kullanımının Avantajları

• Kalıbın, betonun yerleştirilmesi esnasında dayanıklılığını artırmaktadır.
• Tayrot milinin dişli yapıya sahip olması sayesinde sıkıştırma ve çıkartma işlemi kolaylıkla yapılabilir.
• Kalıbın açılmasını ve bozulmasını önler, böylelikle ortaya çıkabilecek malzeme ya da işçilik masraflarının önüne geçer.
• Tayrot temizliği son derece kolaydır, oldukça uzun ömürlü bir malzemedir.
• Kalıpları birbirine sıkıca bağlar, böylelikle kalıplar arasındaki mesafe korunmuş olunur.
• Kalıbın kurulumunu daha hızlı gerçekleştirmeye olanak tanır, böylelikle ek işçilik ve malzeme masraflarının da önüne geçer.
• Beton ve kalıplarda çekmeye karşın dayanımı son derece yüksektir.

Tayrot aynasının yanı sıra kullanılan çeşitli parçalar bulunur. Bunlar tayrot mili, tayrot somunu, tayrot borusu ve tayrot başlık tapası olarak bilinir. Her elemanın kendine özel bir önemi ve birleşip kullanım esnasında farklı bir görevi bulunur. Tie-Rot elemanları kullanım alanına göre ölçü, özellik bakımından farklılık gösterebilmektedir.

Tayrot Tamiri

Tayrot deliklerinin tamirinde sırası ile aşağıdaki adımlar uygulanır. Tayrot boşlukların tamirinde kullanılan malzemeler önemlidir. Boşluklar köpük, kum veya harç ile doldurmaya çalışılsa da bu yanlış ve bırakacağı ize göre gereksiz bir uygulama olacaktır. Betonlardaki deliklerin tamiri isteniyorsa uygulanan adımlar konusunda son derece dikkatli olunmalıdır, yanlış işlemler tayrot deliklerini tamir etmek isterken betona zarar vermeye sebep olabilir.

• Tayrot mili ve boru başlık tapaları çıkartılarak tamire başlanır.
• Betondaki deliklerin etrafı kırıcı alet ile bir miktar pürüzlü hale getirilir.
• Deliklerin doldurulması için özel üretilmiş macunlar kullanılır, köpük, kum veya çimento harcı ile beton delikleri kapatılmamalıdır.
• Epoksi esaslı macunla delikler doldurulur ve ağız kısmı mala ile düzeltilir. Ağız kısmına çatlamaları önlemek amacıyla file uygulaması yapılır.

Şantiyelerde genelde kum, çimento harcı veya poliüretan köpük ile beton üzerindeki boşluklar kapatılmaya çalışılır ancak bu uygulama son derece yanlış ve faydasızdır. Zira kullanılan köpükler zamanla özelliğini yitirecek, normal harçlar ve kum ise suyunu kaybedecektir. Bunun sonucunda delikten daha küçük bir silindirin meydana çıktığı görülür.

Tayrot Aynası Nedir?

Tayrot aynası, tayrot somununun uygulayacağı baskıyı arttırmayı ve dağılmasını sağlamaktır. Somundan gelecek baskı artırılarak tayrot aynası tarafından dağıtılır ve böylelikle denge kurulur.

Tayrot Mili Nedir?

Tayrot milleri bağlantı çubukları olarak adlandırılır. Türkçe diline İngilizce’den gelmiştir. Tayrot millerinin kullanım alanları başlıca limanlar, rıhtımlar, dalgakıranlar, nehir dolgu alanları olarak bilinmektedir. Kullanım alanlarında tij demiri olarak da ismini duymak mümkündür.

Tayrot Somunu Nedir?

Tayrot somunu, tayrot millerinin sıkıştırılması esnasında kullanılan bir somun çeşididir. Millerin sıkıştırılmasında son derece etkili bir elemandır. Genel olarak 17mm çap ölçüsü ile bilinmektedir.

Tayrot Borusu Nedir?

Tayrot borusu ve bir diğer adıyla saplama borusu, betonarme perde, kolon ve kirişlerin kalıplarında kullanılmakta olan boruların birbirine sıkıca bağlanmasını, sıkıştırılmasını sağlar. Beton dökümü esnasında kalıpların patlamaması adına oldukça önemlidir.

Tayrot Başlık Tapası Nedir?

Tayrot başlık tapaları, beton dökümü esnasında kalıplardaki saplamanın içine beton şerbeti sızmasının önüne geçer. Özel tapa sayesinde saplama kolaylıkla kapatılabilir, sökülebilir. Böylelikle yeniden kullanılabilmesi mümkün hale gelir.